Thời gian qua, nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã tận dụng tốt ưu đãi thuế quan từ các Hiệp định Thương mại tự do để đạt kim ngạch tăng trưởng cao. Dệt may, giày dép, gỗ, thép… là những mặt hàng nằm trong danh mục các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam có những chuyển biến xuất khẩu rất tích cực.
Song, theo đánh giá của Cục Xuất Nhập khẩu và Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), một số tiêu chí xuất xứ cho các mặt hàng xuất khẩu trong các FTA tương đối linh hoạt và cho phép nhập khẩu nguyên liệu ngoài khối để sản xuất hàng hóa. Điều này dễ dẫn đến việc đứt gánh chuỗi cung ứng toàn cầu do ảnh hưởng của dịch Covid-19, gây khó khăn lớn cho các ngành sản xuất trong nước khi phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu.
Đối với nguyên liệu cho sản xuất thép
Nguồn nguyên liệu cho sản xuất thép phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu cũng là vấn đề đáng chú ý. Theo ông Trần Thanh Hoài, Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), giai đoạn 2016-2020 nhu cầu thép của Việt Nam đều tăng ở mức 2 con số mỗi năm. Để đáp ứng mức tăng này, sản lượng sản xuất thép của các DN trong nước tăng mạnh theo từng năm. Sản lượng phôi thép liên tục tăng từ mức 4,3 triệu tấn năm 2010 lên mức 7,8 triệu tấn năm 2016. Năm 2020, con số này đạt 19,9 triệu tấn. Năng lực sản xuất của các nhà máy trong nước đã đáp ứng đủ nhu cầu thép xây dựng thông thường.
Một số sản phẩm xuất khẩu cao như tôn mạ, ống thép, thép cuộn cán nguội. Tuy nhiên, các chủng loại thép khác phục vụ ngành chế biến chế tạo và công nghiệp hỗ trợ như: thép cuộn cán nóng, thép hợp kim, thép chế tạo cơ khí, thép tấm cán nóng, thép tấm cán nguội,… vẫn còn phải nhập khẩu.
Đánh giá về những thách thức của ngành sản xuất thép thời gian tới, ông Trương Thanh Hoài cho rằng, nguồn nguyên liệu sản xuất đầu vào của ngành này đa phần phải nhập khẩu, như quặng sắt, thép phế liệu, than mỡ luyện cốc, điện cực graphite… Do đó, giá thành sản phẩm sẽ phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố thị trường nước ngoài.
Lãnh đạo Cục Công nghiệp đề xuất xây dựng nhà sản xuất thép thương hiệu Việt xứng tầm với quy mô trong khu vực cũng như trên thế giới; khuyến khích các nhà đầu tư mới đầu tư Khu liên hợp sản xuất gang thép tại các vùng duyên hải, có cảng nước sâu (đảm bảo nguồn cung thép cuộn cán nóng cho tiêu thụ trong nước).
"Đối với vấn đề thị trường, hy vọng mở rộng các thị trường nước ngoài đối với các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh; xuất khẩu các sản phẩm thép có giá trị gia tăng cao…", ông Trương Thanh Hoài nói.
Theo nhìn nhận của ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, trong 5 năm gần đây ngành thép có sự phát triển vượt bậc, số liệu nhập khẩu theo đó cũng giảm dần theo từng năm. Trên bản đồ thế giới, sản xuất thép thô của Việt Nam đứng thứ 14. Để chủ động nguồn nguyên liệu đảm bảo cho ngành thép phát triển bền vững, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam đề xuất Bộ Công Thương xây dựng chiến lược phát triển ngành thép thời gian tới, gắn với nền kinh tế tuần hoàn và kinh tế số.
Nguồn: VOV.VN