Sáu tháng đầu năm nay, XK mực, bạch tuộc Việt Nam chỉ tăng trong hai tháng 1 và 3/2019, các tháng còn lại đều giảm. Tháng 6 năm nay, XK mực, bạch tuộc của Việt Nam giảm ở mức 2 con số 23,7%. Tháng 6/2019, trong top 6 thị trường NK chính, duy nhất XK mực, bạch tuộc Việt Nam sang Mỹ tăng 43,6%, XK sang các thị trường còn lại như Hàn Quốc, EU, ASEAN, Trung Quốc đều giảm 2 con số, XK sang Nhật Bản giảm nhẹ 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong tổng cơ cấu mực, bạch tuộc XK của Việt Nam, bạch tuộc chiếm tỷ trọng cao hơn với 52,3%, còn lại mực chiếm 47,7%. Việt Nam vẫn chủ yếu XK các sản phẩm mực, bạch tuộc sống/tươi/đông lạnh (chiếm tỷ trọng 72%), các sản phẩm chế biến vẫn chưa nhiều (chiếm 28%).
Trong tổng cơ cấu các sản phẩm mực, bạch tuộc XK, bạch tuộc khô/muối/ sống/tươi/đông lạnh (HS 03) tăng trưởng mạnh nhất 17%; mực khô/nướng (HS 03) giảm mạnh nhất 29% so với cùng kỳ năm 2018.
Hàn Quốc vẫn là thị trường NK mực, bạch tuộc lớn nhất của Việt Nam, chiếm tỷ trọng 42% tổng XK mực, bạch tuộc của Việt Nam đi các thị trường. 6 tháng đầu năm nay, XK mực, bạch tuộc sang Hàn Quốc đạt trên 120 triệu USD, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm 2018. Sau khi tăng trưởng liên tục trong 4 tháng đầu năm nay, XK mặt hàng này sang Hàn Quốc trong tháng 5 và 6 giảm lần lượt 3,4% và 28,7%. Giá XK giảm và nhu cầu tiêu thụ không ổn định là một trong những yếu tố tác động tới XK mực, bạch tuộc Việt Nam sang Hàn Quốc trong 2 tháng cuối quý II/2019. Lợi thế thuế quan từ Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Hàn Quốc (VKFTA) phần nào giúp hỗ trợ cho hoạt động XK mực, bạch tuộc Việt Nam sang thị trường này.
Nhật Bản, thị trường NK mực, bạch tuộc lớn thứ 2 của Việt Nam, NK hơn 74 triệu USD mực, bạch tuộc từ Việt Nam trong 6 tháng đầu năm nay, tăng 8,6% so với cùng kỳ năm 2018. Sau khi tăng 16,5% trong tháng 5/2019, XK mực, bạch tuộc sang Nhật Bản giảm nhẹ trong tháng 6 với 2,7% đạt 12,8 triệu USD.
Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực từ đầu năm nay sẽ tạo thuận lợi cho XK mực, bạch tuộc sang Nhật Bản trong thời gian tới.
EU là thị trường NK mực, bạch tuộc lớn thứ 3 của Việt Nam, chiếm 11,4% tổng giá trị XK mực, bạch tuộc của Việt Nam đi các thị trường. XK mặt hàng này sang thị trường EU 6 tháng đầu năm nay đạt 33,8 triệu USD, giảm 14,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Italy, Tây Ban Nha, Hà Lan là 3 thị trường NK mực, bạch tuộc lớn nhất của Việt Nam trong khối EU. XK sang Tây Ban Nha và Hà Lan tăng lần lượt 3,6% và 32,4% trong khi XK sang Italy giảm 20,7% so với cùng kỳ năm 2018.
Tác động từ thẻ vàng của thị trường EU là một trong những nguyên nhân khiến XK mực, bạch tuộc Việt Nam sang thị trường này chưa thể tăng.
Trong bối cảnh, Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA) chuẩn bị có hiệu lực, XK mực, bạch tuộc Việt Nam sang EU sẽ được giảm bớt khó khăn do được hưởng những ưu đãi về thuế. Theo cam kết trong EVFTA, một số sản phẩm mực, bạch tuộc chế biến đang có mức thuế cơ bản khá cao (20%) sẽ được giảm ngay về 0% … Hầu hết các sản phẩm mực, bạch tuộc đông lạnh đang có mức thuế cơ bản 6-8% sẽ được giảm ngay về 0%. Tuy nhiên, DN phải đáp ứng được các yêu cầu về nguồn gốc xuất xứ để có thể được hưởng những ưu đãi thuế quan này.
Trong top các thị trường chính, XK mực, bạch tuộc Việt Nam sang Trung Quốc giảm mạnh nhất 52,6% đạt gần 11,6 triệu USD tính tới tháng 6 năm nay do Việt Nam phải cạnh tranh với nhiều nguồn cung giá rẻ trên thị trường này. Bên cạnh đó, Trung Quốc siết chặt kiểm soát NK cũng như hoạt động thương mại mậu biên, đồng NDT giảm giá sâu cũng là các yếu tố tác động tới XK mực, bạch tuộc Việt Nam sang Trung Quốc.
Trong top 6 thị trường NK chính, Mỹ là thị trường duy nhất ghi nhận mức tăng trưởng dương. 6 tháng đầu năm nay, XK mực, bạch tuộc sang Mỹ tăng gần 60% đạt 7,1 triệu USD. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung leo thang, Mỹ tăng thuế 25% đối với một số sản phẩm mực, bạch tuộc NK từ Trung Quốc, tạo thêm cơ hội cho các DN XK mực, bạch tuộc của Việt Nam sang Mỹ.
Kim Thu